«Ανοχύρωτη» οικονομία...

ZEZA ZHKOY

Η κινδυνολογία είναι ενοχλητική. Στην Ελλάδα εξάλλου πάντοτε, όπως φαίνεται, κάπως τα βολεύουμε. Ομως, καλύτερα να εκπονήσεις ένα σχέδιο εκτάκτου ανάγκης που δεν θα χρειαστεί να το πραγματοποιήσεις, παρά να σε βρει η «έκτακτη ανάγκη» χωρίς σχέδιο, όπως ακριβώς συνέβη με την κυβέρνηση του κ. Καραμανλή... Αυτή η εφιαλτική κρίση δανεισμού που υποβόσκει, προσγείωσε ανώμαλα όσους υποστήριζαν ότι με την ομπρέλα του ευρώ η χώρα μας μπορεί να αισθάνεται ασφαλής έναντι των αγορών. Διότι ναι μεν δεν κινδυνεύει από κρίσεις συναλλαγματικής ισοτιμίας, αντιμετωπίζει όμως την εξίσου σοβαρή κρίση αναχρηματοδότησης των χρεών της.

Θέλουμε να πιστεύουμε ότι ζούμε και παράγουμε σε μία περιθωριακή οικονομία, αδύναμη, χωρίς βάθος, χωρίς υποδομές, χωρίς προοπτικές, χωρίς οικονομικές συνεργασίες, χωρίς δικαιώματα, όπως βεβαίως και υποχρεώσεις προς μία οικονομική υπερδύναμη όπως η Ε.Ε. όπου ανήκουμε, για όσους κουτοπόνηρα το έχουν ξεχάσει. Η μόνη διέξοδος στο αξιέξοδο είναι να γίνουμε πελάτης του ΔΝΤ και να πάρουμε τη θέση της Τουρκίας.

Υπό την αφόρητη πίεση μιας απίστευτα ζοφερής οικονομικής πραγματικότητας, ο ένας Ευρωπαίος ηγέτης μετά τον άλλον ασπάστηκαν τη νέα οικονομική ορθοδοξία: να επιτραπεί η σημαντική αύξηση του δημόσιου χρέους προκειμένου να διασωθούν οι οικονομίες. Η Αγκελα Μέρκελ, που από «Frau-Νein» (κυρία Οχι) μετατράπηκε εν μια νυκτί σε «Frau-Ja» (κυρία Ναι). Ωστόσο, ο Γιώργος Παπανδρέου όταν αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας, στη νικηφόρα έκβαση για το ΠΑΣΟΚ των εκλογών της 4ης Οκτωβρίου, δεν θα έχει καμία επιλογή. Η λύση μπορεί να είναι και φαντάζει μονόδρομος, δηλαδή να βαφτίζουμε κουτοπόνηρα το κάθε σχέδιο «πρόγραμμα ενίσχυσης της πραγματικής οικονομίας», αλλά μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν.

Η κατάσταση έχει επιδεινωθεί δραματικά σε βάρος του ιδιωτικού τομέα, διότι στον ανταγωνισμό για κεφάλαια έχει μπει το (καταχρεωμένο) ελληνικό κράτος, το οποίο αντλεί πολύτιμα κεφάλαια από τις μεγάλες τράπεζες. Ο ανταγωνισμός είναι εξαιρετικά άνισος, σε βάρος των επιχειρήσεων: Αφενός, διότι το κράτος διαθέτει τρόπους να τις «πείσει». Αφετέρου, διότι οι κρατικοί τίτλοι έχουν καλύτερη βαθμολογία αξιοπιστίας και οι τράπεζες τους προτιμούν για να τους καταθέσουν ως «ενέχυρο« την ΕΚΤ.

Τώρα, η εφιαλτική διόγκωση των ελλειμμάτων και η κάλυψή τους με δανεικά φέρνουν στο προσκήνιο το ζήτημα της φερεγγυότητας της χώρας. Είναι σε θέση η Ελλάδα να εγγυηθεί τα ομόλογα που εκδίδει; Ή θα σταματήσουν οι πιστωτές της να την εμπιστεύονται και θα οδηγηθεί στη χρεοκοπία; Από την έναρξη της κρίσης ώς σήμερα, η πιστοληπτική ικανότητα της χώρας έχει επιδεινωθεί σημαντικά. Ευτυχώς, που ελληνικές τράπεζας αγοράζουν τα ελληνικά ομόλογα, Μέχρι πότε, όμως; Ο γόρδιος δεσμός τραπεζών-ομολόγων-κράτους, έχει ημερομηνία λήξης και αναπόφευκτα θα οδηγήσει την πρόσκαιρα επωφελή αυτή σχέση σε δράμα για όλους. Η χώρα έχει το μεγαλύτερο στην Ευρωζώνη έλλειμμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών ως ποσοστό του ΑΕΠ, εφιαλτικό δημόσιο χρέος και επιπλέον καλπάζον δημοσιονομικό έλλειμμα. Η κατάσταση δηλαδή προσομοιάζει με εκείνη χωρών οι οποίες στο παρελθόν έχουν χρεοκοπήσει.

Η πλέον δραματική χρεοκοπία χώρας στον κόσμο (εξαιρουμένης της μικροσκοπικής Ισλανδίας που το περιοδικό «Fortune» τη χαρακτήρισε ως χώρα «hedge fund») ήταν της Αργεντινής το 2001, όταν τα δημόσια οικονομικά βρέθηκαν εκτός ελέγχου και το Ισοζύγιο Εξωτερικών Συναλλαγών έφθασε στο 7% του ΑΕΠ. Μαντεύοντας την επικείμενη κρίση, κανείς δεν ήθελε τότε να έχει πλέον το αργεντίνικο πέσο στην τσέπη του και η κυβέρνηση αναγκάστηκε να αποσχιστεί από το δολάριο, να παγώσει τις καταθέσεις, να κηρύξει στάση πληρωμών και να παραδοθεί στη σκληρή εποπτεία του ΔΝΤ. Τέτοια χρεοκοπία δεν μπορεί να συμβεί σε ένα κράτος που είναι στην Οικονομική Ενωση του ευρώ, απλούστατα διότι το κοινό νόμισμα δεν είναι εθνικό για να μπορεί μια χώρα να το υποτιμήσει ούτε υπάρχει μηχανισμός αποχώρησης ή εκδίωξης αν σε κάποιους τομείς η οικονομία της έχει πρόβλημα, ακόμη και σοβαρό.

Ομως, η ελληνική οικονομία και ο λαός θα πληρώσουν ακριβά τα ελλείμματα τα οποία τόσο απερίσκεπτα η κυβέρνηση άφησε και γιγαντώθηκαν. Βέβαια η διεθνής κρίσης έχει χειρότερες συνέπειες για τη χώρα μας επειδή έχουν καταρρεύσει τα κρατικά έσοδα, οδηγώντας σε μεγάλη διόγκωση το δημόσιο χρέος και τις ανάγκες δανεισμού. Η δημοσιονομική κατάρρευση προϋπήρξε της διεθνούς κρίσης και δεν προήλθε από αυτήν, αλλά από την αναποτελεσματικότητα και τις σκοπιμότητες της οικονομικής πολιτικής.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 6/9/2009