Του Νίκου Σταματάκη
Σε πρόσφατη ανάλυση
υποστηρίξαμε ότι το πιθανότερο αποτέλεσμα στην αναμέτρηση ΗΠΑ-Ρωσίας
είναι κάποια άμεση συμβιβαστική λύση που μεσοπρόθεσμα θα οδηγεί σε
μονιμότερη λύση ασταθούς ισορροπίας. Γιατί; Επειδή η Ρωσία έχει
δημιουργήσει αντιδυτική συσπείρωση (BRICS και συνοδοιπόροι) που είναι σε
θέση να αποκρούσει τις επιθετικές κινήσεις της Δύσης. Και επειδή η
παγκόσμια οικονομία είναι τόσο στενά αλληλοσυνδεμένη ώστε ευρύτερη
σύρραξη θα είναι ιδιαίτερα οδυνηρή για όλους και επομένως απαγορευτική –
ενέχοντας επίσης και το κίνδυνο πυρηνικού ολοκαυτώματος.
Αναφέραμε μάλιστα ότι η αλληλεξάρτηση της παγκόσμιας οικονομίας είναι
τέτοια ώστε – εν μέσω εκατέρωθεν κυρώσεων – ο ρωσικός πετρελαϊκός
κολοσσός Rosneft (του οποίου ο πρόεδρος Ιγκορ Σέτσιν φιγουράρει πρώτος
στην λίστα των δυτικών κυρώσεων!) συνεχίζει απρόσκοπτα τη συνεργασία του
με την ExxonMobil όπως πομπωδώς ανακοινώθηκε! Αλλά σχεδόν ταυτόχρονα έγιναν παρόμοιες ανακοινώσεις για τη συνεχιζόμενη συνεργασία της Rosneft με τη νορβηγική Statoil και την ΒΡ. Να σημειωθεί ότι η ΒΡ κατέχει το 20% των μετοχών της Rosneft…
Πως εξηγείται κάτι τέτοιο; Πως είναι δυνατόν να έχουμε σοβαρότατες
εκατέρωθεν κυρώσεις, και οι κοινές επενδύσεις ρωσικών εταιριών ενέργειας
με δυτικές αντίστοιχες να μην επηρεάζονται; Πώς είναι δυνατόν οι
μεγάλες επενδύσεις Ρωσίας-Δύσης να συνεχίζονται σαν να μην συμβαίνει
τίποτα, ενώ επικρέμαται ακόμα και απειλή πυρηνικής σύγκρουσης εν μέσω
πολλών εστιών ανάφλεξης απο την Ουκρανία έως τη Β.Αφρική και τη
Μ.Ανατολή; Οπως διδάσκουν οι καλοί καθηγητές της νομικής, στην
διαλεύκανση μυστηρίων και ειδικά “εγκλημάτων” πρωταρχική θέση έχει η
αρχή “CuiBono?” (Ποιός Ωφελείται;)
Το θέμα άρχισε να ξεκαθαρίζει όταν το πρακτορείο Bloomberg δημοσίευσε εκτενέστατο ρεπορτάζ
των βαθύτερων σχέσεων του Βλαντιμίρ Πούτιν με τον JohnMack, επί σειρά
ετών CEO της MorganStanley (ακόμα έχει συμβουλευτική θέση στην εταιρία).
Οι δύο άνδρες συνεργάστηκαν στενά κυρίως όταν ο JohnMack πριν το 2008
βοήθησε στην αρχική δημόσια προσφορά (ΙΡΟ) των μετοχών της Rosneft στο
χρηματιστήριο, αξίας πάνω από $10 δις. Η MorganStanley απέκτησε μεγάλα
γραφεία στη Μόσχα και ο κύκλος των εργασιών της στη Ρωσία εκτοξεύθηκε
στα ύψη και συνεχίζει – ενώ η εταιρεία κρατά άκρα μυστικότητα για το
ακριβές ύψος των συναλλαγών της εκεί… Ο Βλαντιμίρ Πούτιν αντάμειψε τον
JohnMack τον Μάιο του 2013 με μια θέση στο διοικητικό συμβούλιο της
Rosneft (ετήσια αμοιβή $580.000!) την οποία ο κ.Mack εγκατέλειψε ένα
χρόνο αργότερα, πριν λίγους μήνες, «για προσωπικούς λόγους»….
Αλλά ποιός αλήθεια είναι ο JohnMack; Την ίδια εποχή που βοηθούσε τον
Πούτιν και την Rosneft (στα χρόνια πριν την κατάρρευση του
χρηματιστηρίου το 2008) ο JohnMack είχε αναδειχτεί σε βασικό ρυθμιστή
των τιμών του πετρελαίου… Η λεγόμενη «απελευθέρωση» (deregulation) των
αρχών λειτουργίας των επενδυτικών εταιριών επί προέδρου Κλίντον επέτρεψε
(κατά νομιμοφανή τρόπο που καταργεί όμως κάθε έννοια ισοτιμίας στην
ελεύθερη αγορά) την ενοικίαση από την MorganStanley ομοσπονδιακών
αποθηκών πετρελαίου στο Connecticut και την ενοικίαση ή απόκτηση
διυλιστηρίων πετρελαίου και μεγάλου αριθμού δεξαμενοπλοίων. Ταυτόχρονα, η
MorganStanley δικαιούτο ως χρηματιστηριακή επενδυτική εταιρεία να
«παίζει» δικά της κεφάλαια ή χρήματα άλλων στα διεθνή χρηματιστήρια
πρώτων υλών, αγοράζοντας και πουλώντας συμβόλαια πετρελαίου. Αλλά όταν
διαθέτεις διυλιστήρια και τεράστιους αποθηκευτικούς χώρους πετρελαίου,
όπως και δεξαμενόπλοια για μεγαλύτερη «ευελιξία», τότε μπορείς σε μεγάλο
βαθμό να καθορίζεις τις τιμές του πετρελαίου. Εχεις και το καρπούζι
και το μαχαίρι στα χέρια σου (το καταπληκτικό άρθρο-έρευνα του JedMorey
για ακριβώς το θέμα αυτό διαβάζεται σαν μυθιστόρημα… Μ’αυτά και μ’αυτά
φτάσαμε στο κράχ του 2008 – και οι συνεχιζόμενες ως σήμερα στρεβλώσεις
του συστήματος ελεύθερης αγοράς υπέρ των πλουτοκρατών της αμερικανικής
ελίτ, όπως ο κ.Mack, έχουν φέρει τη χώρα σε αδιέξοδο). Και όταν έχεις
ταυτόχρονα φίλο και συνεργάτη στα πετρελαϊκά ντιλς τον Βλαντιμίρ Πούτιν
τότε τίποτα και κανείς δεν μπορεί να σε σταματήσει από το να κερδίζεις
αμύθητα ποσά, απλά με μερικά κλικς στον υπολογιστή σου.
Οταν αυτού του είδους οι «χαρακτήρες», οι «πολύπειροι» στον
«καθορισμό τιμών», αναδύονται ξαφνικά και πάλι στο διεθνές παιχνίδι,
τότε είναι φανερό ότι πίσω από τις επίσημες διακηρύξεις και τον πόλεμο
προπαγάνδας, πίσω από τους διαξιφισμούς Ομπάμα – Πούτιν, είναι πιθανόν
να διαδραματίζονται άλλα. Tην παρούσα στιγμή η παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου
είναι μεγαλύτερη παρά ποτέ. Τα στοιχεία και τα σχετικά διαγράμματα
αυτά είναι εκπληκτικά – ο κόσμος παράγει περισσότερο πετρέλαιο και
φυσικό αέριο από οποιαδήποτε άλλη στιγμή στην ιστορία!! Είναι προφανές
ότι στην παρούσα φάση η παραγωγή ενέργειας υπερκαλύπτει την ζήτηση που αυξάνεται συνεχώς στις αναπτυσσόμενες χώρες αλλά, λόγω και της οικονομικής ύφεσης, μειώνεται αναλόγως στις αναπτυγμένες.
Αναλογιστείτε το: O κόσμος ολόκληρος φλέγεται, από την Ουκρανία, στη
Λιβύη, τη Συρία και το Ιράκ και φυσικά τη Γάζα… Εάν κάτι τέτοιο
συνέβαινε πριν μόλις 2-3 χρόνια οι τιμές του πετρελαίου θα είχαν
ξεπεράσει τα $150 το βαρέλι. Και όμωςοι τιμές πέφτουν εν μέσω γενικής
ανάφλεξης – τόσο μεγάλη είναι η αναντιστοιχία προσφοράς και ζήτησης.
Ας το αντιστρέψουμε τώρα: Εάν δεν υπήρχε αυτή η γενική ανάφλεξη και,
για παράδειγμα, ο ωκεανός πετρελαίου πάνω στον οποίο κάθεται το Ιράκ
(για να μη μιλήσουμε για τη Λιβύη) έβγαινε στην αγορά που θα πήγαιναν οι
τιμές; Ασφαλώς στα βάραθρα… Επομένως θα είχαμε μεγάλη καταστροφή για
τις ΗΠΑ, τη Ρωσία τη Σαουδική Αραβία αλλά και τους λοιπούς παίχτες στο
χώρο της ενέργειας και φυσικά και για τις εταιρείες (και τους μετόχους
τους… αλλά και τους «επενδυτές» όπως η MorganStanley. Ούτε συζήτηση για
τα μεγάλα πανάκριβα projects υποθαλάσσιων γεωτρήσεων της
Rosneft/BP/ExxonMobil στην Αρκτική – ούτε φυσικά και στη Μεσόγειο (αντίο
και στα ελληνικά ενεργειακά όνειρα – ας μη γελιόμαστε…) Κανένα από
αυτά δεν μπορεί να σταθεί με τιμές πετρελαίου κάτω των $95 το βαρέλι…
Να θυμίσουμε μήπως ότι το 50% των κρατικών εσόδων της Ρωσίας
προέρχεται από φορολογικά έσοδα από πηγές ενέργειας; Η να πούμε ότι όταν
ανέλαβε ο Πούτιν την εξουσία τα έσοδα αυτά ήταν $50 δις ετησίως ενώ
τώρα έχουν ξεπεράσει τα $220 δις; H Ρωσία και ο Πούτιν σαφώς έχουν
συμφέρον να κρατούν τις τιμές ψηλά.. Το ίδιο και η Αμερική που στηρίζει
την έξοδό της από την ύφεση κυρίως στην ενέργεια ενώ έχει σαφώς και
πολλές άλλες διεξόδους. Αλλά όμως ο τομέας της ενέργειας ήταν ανέκαθεν
καθοριστικός για την παγκόσμια θέση των ΗΠΑ κυρίως λόγω του δολαρίου που
είναι το νόμισμα συναλλαγών στις ενεργειακές συναλλαγές. Αφού λοιπόν
υπάρχει τέτοια σύγκλιση συμφερόντων πώς άρχισε να χαλάει το πράγμα;
Η απάντηση πιθανότατα βρίσκεται στην απληστία των χρηματοπιστωτικών
κέντρων των ΗΠΑ… Ο Μπεν Μπερνάνκι πατά σε τακτά διαστήματα ένα κουμπί
στον υπολογιστή του και δημιουργεί ξαφνικά εκατοντάδες δις δολάρια με τα
οποία στην ουσία εξυπηρετείται το τεράστιο χρέος της αμερικανικής
κυβέρνησης, και διατηρείται υψηλά το βιοτικό επίπεδο της χώρας. Με τον
ίδιο τρόπο έσωσε αμερικανικές και ευρωπαϊκές τράπεζες – μεταξύ των
οποίων και την MorganStanley. Τούτο το ανεπανάληπτο εκτυπωτικό παιχνίδι
γίνεται σε βάρος του υπόλοιπου κόσμου ασφαλώς – που από κάποια στιγμή
και έπειτα δεν ήταν δυνατό να καταπιεί αυτή την αδικία… Και το δολάριο
αμφισβητήθηκε έμπρακτα κυρίως από Κίνα και Ρωσία. Αλλά από τη στιγμή
που θα αμφισβητηθεί το αποθεματικό καθεστώς του δολαρίου όλα τα υπόλοιπα
πλεονεκτήματα των ΗΠΑ είναι απολύτως ανεπαρκή. Και για τούτο επελέγη
από την ηγετική ελίτ των ΗΠΑ η επιθετικότητα και η επίδειξη δύναμης στον
αυλόγυρο της Ρωσίας… Επρεπε να σταλεί το μήνυμα καθαρά… Πλήν όμως η
ανοιχτή πολεμική σύρραξη είναι αδιανόητη και για τις δύο πλευρές – τις
εξυπηρετεί άριστα η πρόσκαιρη «ανασφάλεια» των «συγκρούσεων χαμηλής
έντασης» – που κρατά τις τιμές ενέργειας σε ικανοποιητικά επίπεδα…
Κάπως έτσι ίσως επέλθει τελικά κάποια μυστική συναλλαγή, τις
λεπτομέρειες της οποίας θα αργήσουμε να μάθουμε. Μια τολμηρή – αλλά
βάσιμη – υπόθεση θα ήταν υπέρ «παρατεταμένης σε βάθος δεκαετιών, αλλά
εξασθενούσας, πρωτοκαθεδρίας του δολαρίου με περιορισμένη αλλά
αυξανόμενη σταδιακά ανοχή συναλλαγών σε άλλα νομίσματα». Επίσης αυξημένη
επιρροή των BRICS στο ΔΝΤ, την Παγκόσμια Τράπεζα και αλλού – κάτι που
ήδη έχουν ζητήσει επίσημα χωρίς αποτέλεσμα. Στον ορίζοντα, μετά από
πολλά χρόνια, διαφαίνεται η δημιουργία παγκόσμιου νομίσματος.
Οι γλαφυρές γεωπολιτκές αναλύσεις πολλά μπορούν να εξηγήσουν και
ασφαλώς οι μεγάλες δυνάμεις έχουν πολλά ανοικτά μέτωπα ανταγωνισμού.
Ομως οι δύο αντίπαλοι – και τούτο είναι πολύ καθαρό στις τελευταίες
ειρηνευτικές εξελίξεις και τις πολύ προσεκτικές δηλώσεις του Βλαντιμίρ
Πούτιν – δεν έχουν κανένα συμφέρον να αλληλοκαταστραφούν. Αντίθετα προς
το παρόν εξυπηρετούνται άριστα με «συγκρούσεις χαμηλής έντασης» και
τελικά με την επίτευξη μιας «ασταθούς ισορροπίας», που θα επιτρέπει την
περαιτέρω αλληλοσύνδεση των συμφερόντων τους με τρόπο περισσότερο
«ισότιμο» (κάτι που ασφαλώς θα προκύψει με πάρε-δώσε σε απολύτως
μυστικές διαπραγματεύσεις)…
Οσο για την ελληνική θέση, επαναλαμβάνω και εδώ ότι είναι κάτι
παραπάνω από επιτακτική η εξισορρόπηση των ελληνικών συμφερόντων μεταξύ
των δύο αντιμαχομένων πλευρών καθώς η Ελλάδα βρίσκεται ακριβώς στη
γεωγραφική γραμμή αντιπαράθεσης των γιγάντων. Ας το κατανοήσει
επιτέλους το «φοβικό» ΥΠΕΞ και οι υπόλοιποι ότι το μήνυμα των εξελίξεων έχει τίτλο «διεθνής αλληλοσύνδεση συμφερόντων». Οταν το Ισραήλ υπέγραφε πέρυσι με την Gazprom 20ετή συμφωνία αξίας πολλών δις για το φυσικό αέριο του κοιτάσματος Ταμάρ
(που έγινε με κάθε επισημότητα παρουσία του Πούτιν) οι οικονομικοί και
διπλωματικοί αναλυτές του ήταν χρόνια μπροστά από τις εξελίξεις και δεν
περίμεναν να πάρουν γραμμή από καμιά αμερικανική πρεσβεία. Ας πράξει και
η Ελλάδα ανάλογα – το μήνυμα είναι σαφέστατο.
Νέα Υόρκη, 20 Αυγούστου 2014
mignatiou.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου