Από τα έσοδα του πετρελαίου οι Νορβηγοί έχτισαν ένα fund που διασφαλίζει τον πλούτο της χώρας για τις μελλοντικές γενιές, με τα κεφάλαιά του να ξεπερνούν σήμερα τα 677 δισεκατομμύρια ευρώ! Κι όμως! Ο κλάδος της ενέργειας έχει έναν ακόμη ανταγωνιστικό κλάδο, εκείνον της ιχθυοκαλλιέργειας. Ο σολομός συνεισφέρει στην Οικονομία της Νορβηγίας εξίσου και συμπληρώνει το "νορβηγικό θαύμα".
Πριν μερικά χρόνια οι ιχθυοκαλλιέργειες στην Νορβηγία είχαν ανάλογα προβλήματα με αυτά που έχουμε γνωρίσει στην Ελλάδα. Μέχρι που οι άνθρωποι του κλάδου συγκεντρώθηκαν γύρω από ένα τραπέζι, συζήτησαν τις αιτίες των προβλημάτων τους και αναζήτησαν από κοινού λύσεις. Κατέληξαν να χρηματοδοτήσουν με ένα σχετικά μικρό ποσό το πανεπιστήμιο του Όσλο και επένδυσαν έτσι στη γενετική βελτίωση του σολομού.
Μιλάμε για γενετική βελτίωση με τη μέθοδο της επιλογής, για να μην δημιουργούμε λαθεμένες εικόνες. Η έρευνα που έκανε το Πανεπιστήμιο πέτυχε τους στόχους της. Σταδιακά μειώθηκε αισθητά ο χρόνος παραγωγής του σολομού και βελτιώθηκαν ορισμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά του ψαριού. Το αποτέλεσμα ήταν να μειωθεί το κόστος παραγωγής και ταυτόχρονα να μπορέσουν (λόγω των βελτιωμένων ποιοτικών χαρακτηριστικών) να δημιουργήσουν πολλές προτάσεις για τον καταναλωτή.
Την ίδια περίπου περίοδο, τη δεκαετία του 80, ξεκινούσαν στην Ελλάδα οι ιχθυοκαλλιέργειες. Δεν είναι το ίδιο προϊόν ο σολομός με την τσιπούρα ή το λαβράκι. Ο σολομός είναι πιο γνωστός σε όλο τον κόσμο, ενώ η τσιπούρα και το λαβράκι είναι μεσογειακά ψάρια που απευθύνονται σε μικρότερο κοινό, επειδή δύσκολα γίνονται φιλέτο. Κι όμως! Θα μπορούσε η Ελλάδα να έχει αυτή τη στιγμή μία ισχυρή παρουσία στις ιχθυοκαλλιέργειες. Αρκετά πιο ισχυρή από αυτή που έχει σήμερα και οπωσδήποτε με μεγάλα κέρδη για τις εταιρείες και σημαντική συνεισφορά στην εθνική οικονομία, όταν η πραγματική εικόνα σήμερα είναι ότι μία εταιρεία του κλάδου συναγωνίζεται την άλλη σε χρέη και σε ζημίες.
Στην Ελλάδα οι ιχθυοκαλλιέργειες ξεκίνησαν με έναν περίεργο τρόπο! Οι πρώτοι ιχθυοκαλλιεργητές ήταν γιατροί, υπάλληλοι υπουργείων και νομαρχιών και άνθρωποι με ισχυρές προσβάσεις στον τότε μηχανισμό των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ. Κι αυτό επειδή υπήρχαν επιδοτήσεις για τα κλουβιά και είχε δημιουργηθεί η αίσθηση στους "επενδυτές" ότι θα έκτιζαν περιουσίες με χρήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα πράγματα, φυσικά, δεν ήταν έτσι. Τις πρώτες χρονιές το πρόβλημα κρύφτηκε κάτω από το χαλί, επειδή οι ποσότητες ήταν μικρές και οι τιμές υψηλές. Όσο μεγάλωνε, όμως, η παραγωγή, τόσο οι ιχθυοκαλλιεργητές αντιλαμβάνονταν ότι είχαν εμπλακεί σε μία δουλειά που απαιτούσε πολλά περισσότερα πράγματα από μία καλή σχέση με τον κομισάριο του κόμματος. Το μεγάλο κόστος δεν ήταν τα κλουβιά, αλλά το κόστος της τροφής.
Το 2001 το νορβηγικό πανεπιστήμιο που πέτυχε τη γενετική βελτίωση του σολομού είπε να δοκιμάσει την τύχη του και στην Ελλάδα. Πίστευαν ότι θα μπορούσαν να πετύχουν ένα καλό αποτέλεσμα και στα μεσογειακά ψάρια, εκμεταλλευόμενοι την εμπειρία που είχαν αποκτήσει με τον σολομό. Ο στόχος τους ήταν να συμφωνήσουν ένα μικρό ποσοστό από τις πωλήσεις των ψαριών στο μέλλον, όπως είχαν κάνει και με τους ιχθυοκαλλιεργητές της Νορβηγίας. Άλλωστε η έρευνα είναι διαρκής και τα αποτελέσματά της τα απολαμβάνουν όλοι. Η απρόσκοπτη συνέχεια της έρευνας έχει προαπαιτούμενο την εξασφάλιση της χρηματοδότησης. Σε διαφορετική περίπτωση κινδυνεύουν να χαθούν τα όποια επιτεύγματα της έρευνας, επειδή αν κινδύνευε το πρόγραμμα (λόγω έλλειψης πόρων) οι νέες γενιές των ψαριών θα έχαναν σταδιακά τα πλεονεκτήματα που απέκτησαν στην διαδικασία της γενετικής βελτίωσης και θα επέστρεφαν στην αρχική τους κατάσταση. Λέμε τόσες πολλές λεπτομέρειες για να γίνει περισσότερο σαφές γιατί οι Νορβηγοί επέμεναν στο θέμα των δικαιωμάτων.
Συγκέντρωσαν, λοιπόν, όλες τις εταιρείες του κλάδου στην Αθήνα και τους έκαναν παρουσίαση. Το αποτέλεσμα ήταν απογοητευτικό. Οι Έλληνες ιχθυοκαλλιεργητές δεν έδειξαν ενδιαφέρον.
Ωστόσο, οι περισσότεροι προσέλαβαν μετά από μερικές μέρες από έναν γενετιστή, σε μία προσπάθεια να δημιουργήσουν μόνοι τους ένα αντίστοιχο πρόγραμμα, δίχως να πληρώσουν τα αντίστοιχα δικαιώματα! Όταν έγινε γνωστό ότι κάποιος έκανε την αρχή και προσέλαβε γενετιστή, έσπευσαν και οι υπόλοιποι, φοβούμενοι να μην μείνουν πίσω από τους ανταγωνιστές τους. Σήμερα κι αφού έχουν γίνει τόσα και τόσα, είναι φυσικό να μην επιβεβαιώνουν αυτή την λεπτομέρεια οι επιχειρηματίες του κλάδου. Δεν είναι η εικόνα που θα ήθελαν να "πουλήσουν" οι ίδιοι για τον εαυτό τους προς τα έξω.
Τελικά τη συνεργασία με τους Νορβηγούς της επιδίωξε και την έκλεισε μία εταιρεία που μέχρι εκείνη την ώρα είχε ασχοληθεί με την προϊόντα γενετικής βελτίωσης στα κοτόπουλα και στους χοίρους, η Kego. Η εταιρεία εξαγοράστηκε στη συνέχεια από τον Νηρέα, καθώς ο Αριστείδης Μπελλές είχε αντιληφθεί τη σημασία του προγράμματος. Ο Αριστείδης ήταν πρωτοπόρος σε διάφορα πράγματα, αλλά αυτή είναι μία συζήτηση που πρέπει να την κάνουμε μία άλλη φορά.
Η ουσία είναι ότι η γενετική βελτίωση στην τσιπούρα έγινε και το ψάρι φτάνει πλέον στο πιάτο σας στο μισό χρόνο απ΄ ό,τι έφτανε πριν από δεκαπέντε χρόνια. Γεγονός που σημαίνει μεγάλη μείωση στο κόστος παραγωγής. Η ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια, όμως, δεν μπόρεσε να έχει τα οφέλη που είχε αντίστοιχα η νορβηγική. Θα μας πει κανείς ότι άλλο ο σολομός και άλλο η τσιπούρα. Ναι, αλλά ούτε σε ένα κλάσμα; Είναι σίγουρο ότι δεν φταίει η κρίση, αφού το προϊόν εξάγεται. Ασφαλώς και επηρέασε η κακή χρηματοοικονομική κατάσταση των εταιρειών. Ανάλογα προβλήματα είχαν στο παρελθόν και οι Νορβηγοί, αλλά κατάφεραν να αλλάξουν αυτή την εικόνα.
Οι Νορβηγοί κατάφεραν από τα έσοδα του πετρελαίου να δημιουργήσουν ένα fund που θα μπορούσε να "πληρώσει" δύο φορές το χρέος της Ελλάδας! Γνωρίζοντας τι έχει συμβεί στη περίπτωση των ιχθυοκαλλιεργειών, φοβόμαστε ότι κάτι ανάλογο θα γίνει και με εκείνη των πετρελαίων. Αν κάτι έχουμε να κάνουμε για να αποτρέψουμε το... μοιραίο, είναι να σκύψουμε με ευλάβεια πάνω στο πρόβλημα και να προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε ένα τέτοιο πλαίσιο που να αποκλείει τα λάθη του παρελθόντος. Για να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας, οι βασικές αιτίες του προβλήματος των ιχθυοκαλλιεργειών ήταν ο κομματισμός και η προσπάθεια του πολιτικού συστήματος να ελέγξει για τους δικούς του λόγους κι αυτή την οικονομική δραστηριότητα. Από εκεί ξεκίνησε ο κακός δρόμος κι έχει φτάσει στο σημείο να βγάζουν οι εταιρείες ένα σωστό προϊόν, αλλά οι ίδιες να έχουν στο μεταξύ χρεοκοπήσει!
Το παράδειγμα της Νορβηγίας είναι εξαιρετικά σημαντικό για μας τους Έλληνες. Και πιστεύουμε ότι του αναλογεί περισσότερος χρόνος συζήτησης, απ΄ ότι η απάντηση που έδωσε ο κ. Τατσόπουλος στην Ραχήλ Μακρή ή από το τι φορούσε στον γάμο της η κυρία Κωνσταντοπούλου. Δεν είναι δυνατόν να ασχολούμαστε όλοι με τα μικρά και μάλιστα με λάθος τρόπο και να αδιαφορούμε για τα σπουδαία. Η Ελλάδα του κουτσομπολιού βρήκε τη στιγμή της χαράς ενός ανθρώπου, την ώρα του γάμου του, να κάνει μικροπολιτική! Απαράδεκτο πέρα για πέρα. Αυτή η Ελλάδα δεν μπορεί να σηκώσει κεφάλι. Ακόμη κι αν της χαρίσουν όλα τα πλούτη του κόσμου! Αυτή η Ελλάδα δεν κάνει τον κόπο να σκεφτεί λίγο πάνω στην εμπειρία της Νορβηγίας ή στα όσα συμβαίνουν σήμερα με τους Κούρδους ή για τη θέση των ελληνικών πανεπιστημίων στις διεθνείς κατατάξεις.
Θανάσης Μαυρίδης
capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου