Εκρηκτική η κατάσταση στο Αιγαίο

Οι χαμηλές πτήσεις τουρκικών αεροσκαφών και ελικοπτέρων πάνω από ελληνικά νησιά κατά τη διάρκεια της περασμένης εβδομάδας, έφεραν και πάλι στο προσκήνιο την επικίνδυνη αντιπαράθεση Ελλάδας και Τουρκίας στο Αιγαίο. Το γεγονός δε πως δεν έχει υπάρξει, όχι ένα, αλλά πολλαπλά θερμά επεισόδια, οφείλεται στην αυτοσυγκράτηση των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.

Δεκάδες διαβήματα, ρηματικές διακοινώσεις, διαμαρτυρίες και έντονες επισημάνεις της ελληνικής διπλωματίας «πετάγονται» κυριολεκτικά από το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο αποδέχεται πλήρως την εκάστοτε επιχειρηματολογία των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι Τούρκοι διπλωμάτες σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις διαφοροποιούνται. Προκειμένου να καταστεί διαυγής η εικόνα που επικρατεί στο Αιγαίο και να αφυπνιστεί το πολιτικό σύστημα της χώρας, παρουσιάζουμε σήμερα ορισμένα μόνο επεισόδια κάνοντας σχετική χρήση εγγράφων.

Στην άσκηση του Μαΐου

Κατά τη διάρκεια της τουρκικής άσκησης Deniz Kurdu, από 14 έως 28 Μαΐου, εκδηλώθηκε μια άκρως επικίνδυνη και με καταιγιστικό ρυθμό παραβίαση των ελληνικών χωρικών υδάτων, σε όλα τα μήκη και πλάτη του Αιγαίου. Παράλληλα επιχείρησαν να ελέγξουν «το σύνολο των στενών του Αιγαίου από τα Κύθηρα έως τη Ρόδο». Οπως αναφέρεται σε σχετικό έγγραφο, «τουρκικές ναυτικές μονάδες προέβησαν σε μεγάλης κλίμακας παραβιάσεις ελληνικών χωρικών υδάτων σε όλο το εύρος του Αιγαίου και διήλθαν σε πολλές περιπτώσεις σε πολύ μικρή απόσταση από τις ελληνικές ακτές, ακόμη και ηπειρωτικές, π.χ. Πελοποννήσου, Αττικής, Χαλκιδικής και εκτέλεσαν επιχειρησιακά σενάρια εντός ελληνικών χωρικών υδάτων στην περιοχή των Κυκλάδων, πράγμα που συνιστά κατάφωρη παραβίαση ελληνικής κυριαρχίας».

Οπως αναφέρουν στην «Κ» πηγές με υψηλό επίπεδο αξιοπιστίας, οι τουρκικές Ενοπλες Δυνάμεις δεν ανταποκρίθηκαν στις κλήσεις των ελληνικών μονάδων να εγκαταλείψουν τα χωρικά ύδατα και προσθέτουν ότι «η αποφυγή σοβαρότερων επεισοδίων έγινε λόγω αυτοσυγκράτησης της ελληνικής πλευράς».

Ενα ακόμη σκληρό επεισόδιο στο οποίο είχε δοθεί και μεγάλη δημοσιότητα, αλλά χωρίς να έχει γίνει γνωστό το παρασκήνιο, ήταν η είσοδος του κατασκοπευτικού πλοίου «Τσανταρλί» στο πεδίο βολής Ανδρου κατά τη διάρκεια της άσκησης «Καταιγίς», στις 9 Ιουνίου, που προκάλεσε μεγάλη ένταση στο ΓΕΕΘΑ. Το εν λόγω πλοίο είχε αποχωρήσει μετά από έντονες προειδοποιήσεις του ελληνικού ναυτικού. Στο έντονο διάβημα της Αθήνας, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών δεν έδωσε καμία απάντηση, ωστόσο διαμαρτυρήθηκε γιατί ελληνική φρεγάτα που κατεδίωξε το τουρκικό πλοίο, το εγκλώβισε στο ραντάρ της βορειοανατολικά της Ικαρίας και για δεύτερη φορά νότια της Ικαρίας. Οι Τούρκοι διαμαρτύρονται ότι τα ελληνικά πολεμικά αεροσκάφη εγκλωβίζουν τουρκικά και καταγράφηκε έντονο περιστατικό όταν τουρκικό αεροσκάφος προκειμένου να διαφύγει εκτόξευσε φωτοβολίδα, ενέργεια που προκάλεσε ελληνικό διάβημα.

Τα περιστατικά αυτά, προκαλούν έντονο προβληματισμό. Το τελευταίο επεισόδιο με τις χαμηλές πτήσεις πάνω από το Φαρμακονήσι και το Κουνελονήσι προκάλεσε νέα διαβήματα. Σε κάθε επεισόδιο, η ελληνική διπλωματία εμφανίζει χάρτες, επικαλείται τα ΜΟΕ, το διεθνές δίκαιο, την ανάγκη αποφυγής επεισοδίων. Προφανώς και πολλοί Τούρκοι αξιωματούχοι αντιλαμβάνονται τους κινδύνους, ωστόσο οι αντιδράσεις καταδεικνύουν ότι υπάρχει δυσκολία άμβλυνσης των εντάσεων.

Τα απορρίπτουν

Η τουρκική πλευρά, κατά πάγια τακτική, απορρίπτει τα ελληνικά διαβήματα, ενίοτε με εντελώς ανυπόστατες δικαιολογίες π.χ. περί αβλαβούς διέλευσης, ενώ ιδιαίτερη πολιτική και διπλωματική αξία έχει το επιχείρημα της Αγκυρας ότι δεν εξετάζονται καταγγελίες της Ελλάδας για παραβιάσεις χωρικών υδάτων «που αφορούν γεωγραφικούς σχηματισμούς που δεν παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα με βάση διεθνείς συνθήκες». 

Δηλαδή επικαλούνται τη θεωρία γκρίζων ζωνών, που είναι νομικά αβάσιμη και πολιτικά ατελέσφορη καθώς τέτοια εκδοχή αποτελεί περιφρόνηση του διεθνούς δικαίου και των συνθηκών.

Ο διπλωματικός και πολιτικός διάλογος Ελλάδας-Τουρκίας έχει παραλύσει καθώς δεν έχει σχηματιστεί ακόμη κυβέρνηση στην Αγκυρα, αλλά αυτό δεν αποτελεί σοβαρό λόγο για την κλιμάκωση στο Αιγαίο.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ