Ο Λεονίντ, ο Αλέξης και ο Παναγιώτης

«Παρακολουθώ τις ελληνικές δημοσκοπήσεις και σας διαβεβαιώνω ότι ο Αλέξης Τσίπρας είναι ο επόμενος πρωθυπουργός της Ελλάδας» είπε ο  Λεονίντ Ρεσέτνικοφ μιλώντας στη Μόσχα στις 13 Μαΐου 2014  σε ρώσους διπλωμάτες, συμβούλους και αναλυτές του ισχυρότερου think tank του Κρεμλίνου, του Ρωσικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (Russian Institute for Strategic Studies - RISI). Ανάμεσά τους βρίσκονταν ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας, οι Ν. Κοτζιάς, Ν. Παππάς και Ι. Δραγασάκης, ο τότε διπλωματικός σύμβουλος του προέδρου Γ. Αϋφαντής και η Νάντια Βαλαβάνη - όλοι επίσημοι καλεσμένοι της ρωσικής κυβέρνησης. Πλην του κ. Τσίπρα και του κ. Παππά, όλοι οι υπόλοιποι γνώριζαν τον ρόλο του κ. Ρεσέτνικοφ στις ελληνορωσικές σχέσεις, κάποιοι και τον ίδιο προσωπικά, ήδη από τη δεκαετία του '80, όταν ήταν δραστήρια στελέχη του ΚΚΕ με πυκνές σχέσεις με τη Μόσχα. Λίγο καιρό πριν από τις ευρωεκλογές, με την κρίση στην Ουκρανία σε έξαρση, το «γεωπολιτικό προξενιό» του κ. Τσίπρα με ισχυρούς Ρώσους όπως ο κ. Ρεσέτνικοφ ανέλαβε ο κ. Κοτζιάς. Ο καθηγητής πράγματι απέδειξε τη χρησιμότητά του και έτσι εξασφάλισε το ΥΠΕΞ, έστω και αν ανάλογες κινήσεις εισηγούνταν τότε στον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ και ο έτερος μνηστήρας του ΥΠΕΞ σερ Μπάζιλ Μαρκεζίνης...   

Ποιος είναι όμως ο κ. Ρεσέτνικοφ; Ο 68χρονος επικεφαλής του Ρωσικού Ινστιτούτου μιλάει ελληνικά και είναι ένας από τους ισχυρότερους και ευφυέστερους συμβούλους τουΒλαντίμιρ Πούτιν σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. Εσχάτως ασχολείται εντόνως με τη διαχείριση της ουκρανικής κρίσης και σύμφωνα με πληροφορίες έχει διαδραματίσει κομβικό ρόλο στη διαφαινόμενη εξασθένηση των δυτικών διαθέσεων για την προστασία της Ανατολικής Ουκρανίας. Ο κ. Ρεσέτνικοφ  πλην της ελληνικής ομιλεί τη βουλγαρική και τη σερβική γλώσσα, μελετά, αναλύει και επισκέπτεται τα Βαλκάνια και την Ελλάδα από το 1976 ως στέλεχος της KGB και στη συνέχεια της SVR (Υπηρεσία Διεθνών Πληροφοριών). Αναδείχθηκε στην ιεραρχία, έγινε στρατηγός και ως το 2009 παρέμεινε επικεφαλής της νευραλγικής Διεύθυνσης Πληροφοριών και Ανάλυσης της SVR. Σήμερα εκτός από επικεφαλής του Ινστιτούτου είναι επίσης μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσικής Ομοσπονδίας καθώς και των Επιστημονικών Συμβουλίων του υπουργείου Εξωτερικών και του υπουργείου Αμυνας. Ο «Ρώσος Κίσινγκερ» είναι στενός φίλος του κ. Πούτιν και αρχικά ίδρυσε το Ινστιτούτο ως τμήμα των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών. Από το 2009, με απόφαση του ίδιου του ρώσου προέδρου και ισχυρή χρηματοδότηση από το υπουργείο Εξωτερικών, φιλοδοξεί να αποτελέσει τη ρωσική απάντηση στα δυτικά αντίστοιχα RAND και Stratfor. Ο κ. Ρεσέτνικοφ χαίρει τέτοιας εκτίμησης ώστε οι μελέτες και οι εισηγήσεις του επηρεάζουν σε βάθος τη στρατηγική της Μόσχας.  

Στο τότε ταξίδι του στη Μόσχα ο κ. Τσίπρας καταδίκασε απερίφραστα την ευρωπαϊκή πολιτική στην Ουκρανία και υποστήριξε τη διενέργεια δημοψηφίσματος στις ανατολικές περιοχές που επιδιώκουν την απόσχιση. Σύμφωνα με ασφαλείς πηγές, ο κ. Τσίπρας σχεδίαζε από τις αρχές του 2014 να «ποντάρει» στη Μόσχα για να προετοιμάσει ένα στιβαρό και αξιόπιστο σχέδιο για την επιστροφή στη δραχμή. Οι κ.κ. Καμμένος, Δραγασάκης,Βαρουφάκης, Παππάς, Λαφαζάνης κ.ά. γνώριζαν τις βασικές πτυχές του πρωθυπουργικού σχεδιασμού. Ολοι εκτιμούσαν πως οι Γερμανοί, μόλις θα συνειδητοποιούσαν ότι η Αθήνα είναι αποφασισμένη να «σπάσει το γυαλί» της ευρωζώνης, θα υποτάσσονταν στο ελληνικό αίτημα για μια μεγάλη διαγραφή του χρέους. Και κάπως έτσι ο κ. Τσίπρας θα άλλαζε και την Ευρώπη, όπως πίστευε. Ο Πρωθυπουργός πορεύθηκε με αυτή τη βεβαιότητα από πέρυσι και ως πριν από λίγες ημέρες. Γι' αυτό και απέρριψε πολλές προτάσεις συμφωνίας, πολύ πιο συμφέρουσες. Ηθελε το μέγιστο...

Οπως εμμέσως ομολόγησε στην τελευταία συνέντευξή του στην ΕΡΤ, ο Πρωθυπουργός γνώριζε πως η εισαγωγή εθνικού νομίσματος δεν νοείται χωρίς το κράτος να διαθέτει ισχυρά συναλλαγματικά διαθέσιμα. Ζήτησε λοιπόν από τη Μόσχα ένα δάνειο ύψους 10 δισ. δολαρίων που θα το αξιοποιούσε για να υποστηριχθεί η δραχμή. Εν τω μεταξύ το μοντέλο της απόσχισης της Σλοβακίας από την Τσεχοσλοβακία στις αρχές του 1993 και η εισαγωγή της σλοβακικής κορόνας είναι ένα από τα πρότυπα αλλαγής νομίσματος που μελέτησαν ορισμένοι τεχνοκράτες - εντός και εκτός του υπουργείου Οικονομικών. Η Μόσχα δεν απέρριψε το αίτημα, αλλά άρχισε να συζητεί αορίστως για 5 δισ. δολάρια ως «προκαταβολή» για τον αγωγό South Stream. Αιτήματα για δάνεια σε δολάριο στάλθηκαν παράλληλα στο Ιράν και στην Κίνα, αλλά καμία από τις δύο χώρες δεν υπέκυψε στον πειρασμό, αφού δεν θα είχαν κανένα όφελος αν συνέπρατταν σε ένα πλήγμα προς την ευρωζώνη. Μέσα στον «ενθουσιασμό του πρωτάρη», περίσσεψαν τα αστραφτερά χαμόγελα και ουδείς υποψιάστηκε τη σκληρότητα των διεθνών σχέσεων. Στο οπλοστάσιο των ελληνικών ευρεσιτεχνιών εξέχουσα θέση κατείχε και η τιτλοποίηση των μελλοντικών εσόδων από την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων του Αιγαίου. Οι τίτλοι θα μπορούσαν να ενισχύσουν τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της νέας δραχμής. Ισως γι' αυτό η Γερμανία, η οποία παρακολουθούσε με αυξανόμενο θυμό την... παγκόσμια διπλωματία της Αθήνας, ουσιαστικά «κατάσχεσε» τους υδρογονάνθρακες του μέλλοντος με την αυτόματη διοχέτευσή τους στο νέο Ταμείο εκποίησης της δημόσιας περιουσίας...

Εκδοχή
Η Μόσχα αντάλλαξε την Αθήνα με το Ντονέτσκ και το Λουχάνσκ
Στο πρώτο πεντάμηνο της πρωθυπουργίας του ο κ. Τσίπρας επισκέφθηκε τη Ρωσία δύο φορές. Η δεύτερη φορά ήταν την Παρασκευή 19 Ιουνίου στην Αγία Πετρούπολη, όταν ενώπιον του κ. Πούτιν δήλωσε: «Είμαστε λαός της θάλασσας που δεν φοβάται να ανοιχτεί σε μεγάλα πελάγη, σε καινούργιες θάλασσες, προκειμένου να φτάσουμε σε νέα και πιο ασφαλή λιμάνια». Καθώς τον άκουγε ο ρώσος ηγέτης, άφησε να του ξεφύγει ένα σαρδόνιο χαμόγελο. Οπως βεβαιώνουν πηγές που δεν επιτρέπουν διάψευση, ο κ. Τσίπρας ταξίδευσε στη Μόσχα έχοντας ήδη αποφασίσει το δημοψήφισμα ενώ ήταν απόλυτα προειδοποιημένος (και όχι μόνο από τον  Μάριο Ντράγκι...) για το επερχόμενο κλείσιμο των τραπεζών. Για τον Πρωθυπουργό όμως οι κλειστές τράπεζες δεν ήταν «καταστροφή». Ηταν ο καταλύτης που, με την κατάλληλη εκμετάλλευση, θα έσπρωχνε τους Ελληνες... σε νέες θάλασσες. Η αρχή του τέλους ήρθε το απόγευμα της Κυριακής του δημοψηφίσματος, όταν έφτασαν στην Αθήνα οι πρώτες πληροφορίες ότι η Ρωσία μάλλον δεν θα στηρίξει τη δραχμή - γι' αυτό και το «κλίμα ήττας» που «μυρίστηκε» ο κ. Βαρουφάκης μπαίνοντας περιχαρής στο Μέγαρο Μαξίμου. Ως την Τετάρτη 8 Ιουλίου, όταν ο Πρωθυπουργός μίλησε στο Ευρωκοινοβούλιο, είχαν σβήσει και οι τελευταίες ελπίδες. Τότε αποδέχθηκε ότι χωρίς συμφωνία «θα ανατιναχθεί το κράτος» και παραδόθηκε άοπλος στα χέρια της κυρίας Ανγκελα Μέρκελ.

Τι είχε συμβεί; Γιατί έληξε άδοξα το θερμό ελληνορωσικό φλερτ; Σύμφωνα με μια  εκδοχή, η Ρωσία αντάλλαξε την Αθήνα με το Ντονέτσκ και το Λουχάνσκ της Ανατολικής Ουκρανίας. Σχεδόν ταυτόχρονα με το ελληνικό δημοψήφισμα οι ηγέτες των φιλορωσικών περιοχών της Ανατολικής Ουκρανίας προκήρυξαν τοπικές εκλογές για το φθινόπωρο, που ερμηνεύονται ως βήμα απόσχισης, χωρίς καμία ουσιαστική αντίδραση από την κυρία Μέρκελ και τονΦρανσουά Ολάντ. Είναι ένα σχέδιο ενίσχυσης της ρωσικής ισχύος στην Ουκρανία που οι οξυδερκείς αναλυτές στοιχηματίζουν ότι έχει τα δακτυλικά αποτυπώματα του πραγματιστή κ. Ρεσέτνικοφ. Και όχι μόνο αυτό. Κατά μία άποψη ο ρώσος βετεράνος διέσωσε παράλληλα και μια άλλη χώρα, τη χώρα μας, για την οποία γνωρίζει τόσο πολλά...  

ΤΟ ΒΗΜΑ, 19/07/2015