Του Πάνου Μητρονίκα
Σχεδόν απαρατήρητη
πέρασε η πρόσφατη επίσκεψη του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών, κ. Νίκου Κοτζιά, στο
Ιράν. Ο Τύπος επικεντρώθηκε μόνο στην «γκάφα» της προσπάθειας μετάβασης του κ.
Κοτζιά στο Ιράν μέσω Ισραήλ και σε κάποιες «γραφικές» ίσως δηλώσεις του περί του
τι έδωσε ο Αλλάχ στο Ιράν και τι οι Θεοί σε εμάς. Υπάρχει όμως και μια άλλη
διάσταση σε αυτήν την επίσκεψη, που, συνδυαζόμενη με τις εξελίξεις των
τελευταίων ετών, με την επίσκεψη Τσίπρα στο Ισραήλ ακριβώς πριν το Ιράν, και
την επίσκεψη του υπουργού εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζον Κέρρυ στην Ελλάδα, δείχνει
σε μια πολύ σημαντική στιγμή για την Ελλάδα. Αυτή η διάσταση αφορά
την πιθανή μετατροπή της Ελλάδας σε γέφυρα ανάμεσα στη δύση και το Ιράν. Μια
γέφυρα με πολλές προεκτάσεις και πολλά οφέλη για τη χώρα μας.
Το Ιράν μπαίνει ξανά
δυναμικά στα σχέδια της δύσης
Από τα τέλη του 2013 και
τη συμφωνία της Γενεύης (γνωστή και σαν συμφωνία P5+1) ξεκίνησε μια φάση
επαναπροσέγγισης της δύσης με τη μέχρι τότε απομονωμένη Ισλαμική Δημοκρατία.
Μια φάση που φέτος το καλοκαίρι, πιθανότατα και υπό την πίεση άλλων εξελίξεων,
οδήγησε στη συμφωνία ανάμεσα στις ΗΠΑ και το Ιράν σχετικά με το πυρηνικό
πρόγραμμα του δεύτερου και την άρση των κυρώσεων εναντίων του.
Με τη συμφωνία αυτή το
Ιράν, η χώρα με τη δεύτερη μεγαλύτερη παραγωγή φυσικού αερίου και την τρίτη
μεγαλύτερη παραγωγή πετρελαίου σε παγκόσμιο επίπεδο, επανέρχεται στον παγκόσμιο
ενεργειακό χάρτη. Αυτή η εξέλιξη από μόνη της σηματοδοτεί τεράστιες
ανακατατάξεις και αλλαγές στον χώρο της Μέσης Ανατολής αλλά και τον χώρο της ενέργειας
και της οικονομίας γενικότερα.
Αυτές οι αλλαγές φυσικά
δεν αφήνουν αδιάφορη ούτε τη Σαουδική Αραβία (Σ.Α.), που μονοπωλεί τελευταία τον
χώρο λόγω των χαμηλών τιμών, ούτε την Τουρκία που προμηθεύεται αέριο από το
Ιράν σε υψηλότερες τιμές από το Ρωσικό και σχεδίαζε ρωσικούς και αζέρικους
αγωγούς αερίου.
Δεν αφήνουν αδιάφορες
ούτε την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις ΗΠΑ, που βλέπουν με πολύ κακό μάτι την
εξάρτηση της Ε.Ε. από το ρωσικό αέριο και θέλουν να δημιουργήσουν έναν νέο
άξονα, με βάση ίσως τη χώρα μας, για τη ροή υδρογονανθράκων προς την Ευρώπη.
Ούτε και η Ρωσία όμως
ενοχλείται από την επάνοδο του Ιράν, καθότι αποτελεί μια μεγάλη αγορά για αυτήν
(ιδίως στα εξοπλιστικά) και δεν αποκλείει τα δικά της σχέδια στα ενεργειακά.
Αντιθέτως ίσως και να τις ανοίγει νέες συνεργασίες, αν εξασφαλιστεί κάποια νέα
ασφαλής δίοδος από τα σημερινά εδάφη του Ιράκ και της Συρίας, στην οποία θα
έχει και η ίδια λόγο.
Αν τώρα προσθέσουμε και
τον παράγοντα Ισλαμικό Κράτος και τον ρόλο της Σ.Α. και της Τουρκίας στην
υποστήριξη του, παράλληλα με το ότι το Σιιτικό Ιράν είναι αυτήν τη στιγμή η
μόνη μουσουλμανική χώρα που θα μπορούσε να δει η δύση σαν σύμμαχο σε αυτήν την
πολύ ρευστή κατάσταση, τότε αντιλαμβανόμαστε τις υπόλοιπες προεκτάσεις και
ανατροπές που κρύβει αυτή η συμφωνία.
Ο σημαντικός ρόλος της
ελληνικής διπλωματίας...
Η Ελλάδα την παρούσα
στιγμή μπορεί να προσφέρει πολλά σε όλους του μεγάλους παίχτες (ΗΠΑ, Ε.Ε.,
Ρωσία, Κίνα, Ισραήλ) και παράλληλα να ωφεληθεί και η ίδια ιδιαίτερα από τις
νέες συνθήκες που διαμορφώνονται. Αυτό μπορεί να γίνει (ή ίσως ξεκίνησε ήδη να
γίνεται) σε δύο άξονες.
Πρώτος άξονας η
διπλωματία. Είναι προφανές ότι η Δύση αυτήν τη στιγμή, και εν μέσω της θύελλας
του Ισλαμικού Κράτους και των επιχειρήσεων στη Συρία, προσπαθεί να κρατήσει
ισορροπίες με πολλά μέρη ταυτόχρονα. Αυτό περιορίζει σημαντικά τη δυτική
διπλωματία, ιδίως την αμερικανική, που δεν μπορεί να παίζει ανοιχτά την ίδια
στιγμή με μέτωπα όπως το σουνιτικό (ΣΑ, Τουρκία), το ισραηλινό, το ρωσικό και
το ιρανικό. Οι ισορροπίες αυτές όμως είναι αναγκαίες, ιδίως μέχρι να
ξεκαθαρίσει η κατάσταση και να υπάρξει κάποιο νέο status quo.
Η Ελλάδα λοιπόν, όσο και
αν αυτό δεν θα το περίμενε κανένας από τη σημερινή πολιτική ηγεσία και τις
ικανότητες που έχει επιδείξει μέχρι σήμερα, πιθανότατα προσφέρθηκε (ή της προτάθηκε)
να είναι το μακρύ χέρι της δύσης σε αυτήν την επαναπροσέγγιση με το Ιράν και
την αναδιάταξη των γεωπολιτικών και ενεργειακών συνθηκών. Αυτό δεν πρέπει να
μας παραξενεύει, γιατί η Ελλάδα είναι ίσως η μόνη χώρα που μπορεί να κρατήσει
αυτές τις ισορροπίες, καθότι προσπαθεί να τα έχει καλά με όλους, και αυτό της
δίνει τη δυνατότητα να μιλά με όλους (και κανένας να μην την παίρνει και πολύ
στα σοβαρά θα έλεγε κάποιος κακόβουλος, ιδίως στις μέρες μας).
Είμαστε λοιπόν οι
ιδανικοί ενδιάμεσοι για τη δυτική διπλωματία στον περίπλοκο χώρο των σχέσεων
Ε.Ε., ΗΠΑ, Ισραήλ, Ισλαμικού κόσμου, και Ιράν.
Και στο βάθος
υδρογονάνθρακες...
Ο δεύτερος άξονας είναι
αυτός των υδρογονανθράκων και της ροής τους προς την Ευρώπη με παράλληλη
παράκαμψη της απρόβλεπτης Τουρκίας και υποβάθμιση της επίσης απρόβλεπτης
Σαουδικής Αραβίας.
Σε αυτόν τον άξονα,
ακούγονται ήδη φωνές που θέλουν τη βόρεια Ελλάδα (και ειδικά την
Αλεξανδρούπολη) να μετατρέπεται σε ενεργειακό κόμβο στον οποίο αέριο σε μορφή
LNG θα έρχεται από την Αίγυπτο, το Ισραήλ, την Κύπρο και το Ιράν, και θα
προωθείται στην Ευρώπη μέσω αγωγού. Ανάλογη σκέψη υπάρχει και για το πετρέλαιο.
Και δεν αποκλείεται τώρα με την κρίση Ρωσίας-Τουρκίας και το πάγωμα των σχεδίων
του Turkish Stream να δούμε και αναβίωση κάποιων ρωσικών σχεδίων παράκαμψης του
Βοσπόρου. Φυσικά η μεταφορά όλων
αυτών των υδρογονανθράκων είναι κάτι που αφορά την ελληνική ναυτιλία ιδιαίτερα
(όπως και κάθε μεταφορά από και προς το Ιράν που πλέον ανοίγει γενικότερα για
εξαγωγές και εισαγωγές).
Υπό αυτό το πρίσμα λοιπόν,
οι «γραφικές» δηλώσεις Κοτζιά περί υδρογονανθράκων και ναυτιλίας παίρνουν μια
άλλη, πολύ ενδιαφέρουσα, διάσταση. Ας ελπίσουμε ότι η παρούσα πολιτική ηγεσία
μπορεί να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να εκμεταλλευτεί την πραγματικά
πολύ μεγάλη ευκαιρία που φαίνεται να παρουσιάζεται.
liberal.gr, 02/12/2015
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου