Τελεσίγραφο και παρασκήνιο για Σένγκεν

Τρίμηνη προθεσμία έδωσε στην Ελλάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να υιοθετήσει μια σειρά από μέτρα προκειμένου να ελέγξει πιο αποτελεσματικά τα σύνορά της και να αποτρέψει την «έξωσή» της από τη συνθήκη του Σένγκεν, που θα έχει τη μορφή της επιβολής συνοριακών ελέγχων για διάστημα που μπορεί να φτάσει έως και τα δύο χρόνια. Πίσω από το ευρωπαϊκό τελεσίγραφο δεν κρύβεται μόνο το βαρύ κλίμα που επικρατεί στις περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες έναντι της Αθήνας λόγω των καθυστερήσεων που έχει επιδείξει στην οργάνωση και λειτουργία των κέντρων υποδοχής (hotspots). Βασικό ρόλο έπαιξαν τα πορίσματα έκθεσης ειδικών εμπειρογνωμόνων των κρατών-μελών και εκπροσώπων της Κομισιόν, που επισκέφθηκαν αιφνιδιαστικά στις 10-13 Νοεμβρίου για επιτόπιους ελέγχους σταθμούς στα ελληνοτουρκικά χερσαία σύνορα, τη Χίο και τη Σάμο.

Η έκθεση παρουσιάστηκε χθες στο Κολέγιο των Επιτρόπων και διαπιστώνει «σοβαρές ελλείψεις» και «σοβαρές υποχρεώσεις που παραμένουν παραμελημένες» σε ό,τι αφορά τη διενέργεια ελέγχων στα εξωτερικά της σύνορα. Αναφέρεται στην παρουσία προσωπικού της αστυνομίας και της ακτοφυλακής, στις περιοχές που ελέγχθηκαν, στην επιτήρηση των θαλάσσιων συνόρων και τη διαδικασία ταυτοποίησης και καταγραφής παράτυπων μεταναστών. Για την τελευταία εκτιμά ότι δεν ακολουθείται η προβλεπόμενη διαδικασία καταγραφής και ταυτοποίησης, με αποτέλεσμα να υπάρχει αυξημένος κίνδυνος ασφάλειας για τα υπόλοιπα κράτη μέλη της Ε.Ε.

Συγκεκριμένα, οι ειδικοί παρατηρούν ότι τα ταξιδιωτικά έγγραφα δεν ελέγχονται συστηματικά για τη γνησιότητά τους ούτε αντιπαραβάλλονται με σημαντικές βάσεις δεδομένων ασφαλείας, όπως το SIS (σύστημα πληροφοριών Σένγκεν), η Ιντερπόλ και άλλες εθνικές βάσεις δεδομένων. Συμπεραίνουν δε ότι η Ελλάδα αμελεί σοβαρά τις υποχρεώσεις της και ότι υπάρχουν σοβαρές αδυναμίες στη διενέργεια ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα, οι οποίες πρέπει να εξαλειφθούν και να αντιμετωπιστούν από τις ελληνικές αρχές.

Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Βάλντις Ντομπρόφσκις, σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μετά τη συνεδρίαση του Κολεγίου των Επιτρόπων αναγνώρισε ότι από τον περασμένο Νοέμβριο έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος, πρόσθεσε ωστόσο: «Οι ελληνικές αρχές βρίσκονται υπό πίεση αλλά η έκθεση κάνει λόγο για σοβαρά προβλήματα στην καταγραφή και ταυτοποίηση των μεταναστών».

Αν η Ελλάδα μέσα στο διάστημα των τριών μηνών δεν καταφέρει να συμμορφωθεί με τις παραπάνω υποδείξεις της Κομισιόν, τότε οι Βρυξέλλες μπορούν να ενεργοποιήσουν το άρθρο 26 του Κώδικα Συνόρων Σένγκεν, που προβλέπει την επαναφορά των συνοριακών ελέγχων στο σύνολο ή σε συγκεκριμένα τμήματα των εσωτερικών συνόρων της Ε.Ε. Η λήψη μιας τέτοιας απόφασης από το Συμβούλιο είναι δυνατή με ειδική πλειοψηφία. Την περίοδο αυτή έχουν αποφασιστεί προσωρινοί συνοριακοί έλεγχοι σε μια σειρά από κράτη-μέλη, όπως Γερμανία και Αυστρία. Αυτό που θα αλλάξει με το άρθρο 26 είναι ότι θα τους επεκτείνει μέχρι και δύο χρόνια, αλλά υπάρχει η δυνατότητα να επιβληθούν και συνοριακοί έλεγχοι ακόμα και στην Ελλάδα. Ως ένδειξη συμμόρφωσης οι ελληνικές αρχές θα πρέπει πριν από τη Σύνοδο Κορυφής στις 17-18 Φεβρουαρίου να έχουν ολοκληρώσει τη δημιουργία και λειτουργία και των πέντε hotspots που έχει αναλάβει η Αθήνα να φέρει εις πέρας από το 2015, καθώς το θέμα θα τεθεί σε επίπεδο αρχηγών κρατών-μελών.

Ενώ ο Βέλγος υφυπουργός για το Άσυλο και τη Μετανάστευση, Τέο Φράνκεν αρνείται ότι προέτρεψε την Ελλάδα να απωθεί τους μετανάστες στη θάλασσα, το «μέτωπο» που έχει δημιουργηθεί με την Ε.Ε. για τη Σένγκεν επιβαρύνεται και από τις πιέσεις της Ουάσιγκτον προς την Αθήνα να εκσυγχρονίσει τις ταυτότητες ώστε να αποφευχθεί η αποπομπή της από το πρόγραμμα μη θεώρησης διαβατηρίων για τους πολίτες που επισκέπτονται τις ΗΠΑ (Visa waiver).

Τέλος, όσον αφορά τη σύνδεση ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους με τη μετανάστευση, ο κ. Ντομπρόβσκις κατέστησε σαφές ότι δεν τίθεται τέτοιο θέμα. «Το χρέος θα συζητηθεί μόνο μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης», τόνισε.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ