Στενεύουν τα περιθώρια κίνησης της Merkel

Για πρόωρη συνταξιοδότηση της Angela Merkel, όπως προέβλεπαν πολλοί, θα είναι εξαιρετικά παράτολμο να μιλήσει κανείς. Άλλωστε, η Γερμανίδα καγκελάριος γνώρισε εφάμιλλη αποδοκιμασία σε εκλογές ομόσπονδων κρατιδίων και το 2011, ωστόσο δύο χρόνια μετά στις εθνικές εκλογές έφθασε ένα βήμα πριν από την αυτοδυναμία.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, τα αποτελέσματα της Κυριακής σε Βάδη-Βυρτεμβέργη, Ρηνανία-Παλατινάτο και Σαξωνία-Άνχαλτ στενεύουν εξαιρετικά τα περιθώρια κίνησης της ηγέτιδας των Χριστιανοδημοκρατών και μάλλον ενισχύουν τους σχεδιασμούς της να διεκδικήσει μια νέα καριέρα στη διεθνή σκηνή, αντί για μια τέταρτη θητεία καγκελαρίου το φθινόπωρο του 2017.

Ειδικά, μάλιστα, σε ό,τι αφορά την προσφυγική κρίση, το ζήτημα που επισκίασε κάθε άλλη τοπική μέριμνα στην χθεσινή αναμέτρηση, οι αντιδράσεις που πιστοποιήθηκε ότι προκαλεί η έως τώρα πολιτική της Angela Merkel εντός των γερμανικών συνόρων, πρόκειται να τροφοδοτήσουν περαιτέρω, εν όψει της Συνόδου Κορυφής της Πέμπτης, τις αντιστάσεις εκείνων των εταίρων που θεωρούν ανεδαφικό ή "δύσπεπτο” το σχέδιο συμφωνίας με την Τουρκία, στο οποίο κατεξοχήν επενδύει η καγκελάριος.

Η είσοδος της νεοσύστατης "Εναλλακτικής για τη Γερμανία” (AfD) στα κοινοβούλια τριών κρατιδίων, παντού με διψήφια ποσοστά, και μάλιστα υπό τη σημαία όχι του "ακαδημαϊκού” ευρωσκεπτικισμού της ιδρυτικής της ομάδας (που άλλωστε έχει αποχωρήσει), αλλά της καθαρής ξενοφοβίας, αποτελεί αναμφίβολα το μέγα γεγονός αυτών των εκλογών.

Ειδικότερα, στη Βάδη-Βυρτεμβέργη, τρίτο σε πληθυσμό ομόσπονδο κρατίδιο και "καρδιά” της γερμανικής μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, οι Πράσινοι οι οποίοι για πρώτη φορά στα χρονικά είχαν το 2011 αναδείξει πρωθυπουργό γερμανικού κρατιδίου από τις γραμμές τους είδαν το προβάδισμά τους να διευρύνεται από το 24,1% στο 30,3%. Ωστόσο ο συνασπισμός του οποίου ηγείται ο 'πραγματιστής’ Winfried Kretschmann θα πρέπει να διευρυνθεί, λόγω της καταβύθισης των Σοσιαλδημοκρατών κυβερνητικών του εταίρων από το 23,1% στο 12,7% και την τέταρτη θέση. Δεν αποκλείεται διόλου στη νέα πλειοψηφία να προστεθούν οι Χριστιανοδημοκράτες (δεύτερη δύναμη με μόλις 27% από 39% προ πενταετίας), γεγονός που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως προανάκρουσμα αντίστοιχης "πρασινό-μαυρης” συμμαχίας στο ομοσπονδιακό επίπεδο μελλοντικά. Η εμφάνιση της AfD υπήρξε ισχυρή (15,1% και τρίτη θέση), γεγονός που εξηγεί εν μέρει τις απογοητευτικές επιδόσεις της Χριστιανοδημοκρατίας στο αλλοτινό της προπύργιο. Άνοδο των δυνάμεών τους κατέγραψαν και οι Φιλελεύθεροι με 8,3% (από 5,3%), ενώ το κόμμα της Αριστεράς με 2,9% (από 2,8%) για άλλη μία φορά απέτυχε να εισέλθει στο τοπικό κοινοβούλιο.

Στην οινοπαραγωγό Ρηνανία-Παλατινάτο, η δημοφιλής πρωθυπουργός Malu Dreyer χάρισε την τελευταία στιγμή στους Σοσιαλδημοκράτες μια νίκη που λειτουργεί ως παρηγοριά σε πανεθνικό επίπεδο, ενώ αντίθετα η αντίπαλός της Julia Klöckner δεν κατάφερε την ανατροπή που θα την αναδείκνυε σε πιθανή διάδοχο της Angela Merkel - μάλιστα το ποσοστό των Χριστιανοδημοκρατών υποχώρησε από το 35,2% στο 31,7%. Όμως και σε αυτή την περίπτωση η δημιουργία νέου κυβερνητικού συνασπισμού θα αποδειχθεί δύσκολη υπόθεση, διότι, αν και οι Σοσιαλδημοκράτες ενισχύθηκαν ελαφρά από το 35,7% στο 36,3%, οι Πράσινοι εταίροι τους βυθίστηκαν από το 16,4% στο 5,3% και το άθροισμα των δύο δυνάμεων δεν δίνει πλειοψηφία. Η AfD αναδείχθηκε τρίτη δύναμη με 12,5%, οι Φιλελεύθεροι ενισχύθηκαν από το 4,2% στο 6,1% και εισέρχονται στο τοπικό κοινοβούλιο – κάτι που δεν καταφέρνει η Αριστερά με 3% (από 3,1%).

Στην Σαξονία-Άνχαλτ, στα ανατολικά, η Χριστιανοδημοκρατία διατηρεί (σύμφωνα με τα πρώτα αποτελέσματα) την πρώτη θέση με 30% (από 32,5%), όμως το συγκεκριμένο κρατίδιο στέλνει μήνυμα συναγερμού στην Angela Merkel, καθώς η AfD εκτινάσσεται στη δεύτερη θέση με ποσοστό 24,3%, ανώτερο από ό,τι είχαν προβλέψει οι δημοσκοπήσεις. Ακολουθεί το Κόμμα της Αριστεράς, με υποχώρηση από το 23,7% στο 16,1% και μόλις στην τέταρτη θέση οι Σοσιαλδημοκράτες με υποδιπλασιασμό της δύναμής τους από το 21,5% στο 10,5%, γεγονός που συνεπάγεται επίσης ότι ο κυβερνών "μεγάλος συνασπισμός” με τους Χριστιανοδημοκράτες χάνει την πλειοψηφία. Οι Πράσινοι βρίσκονται στο όριο κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης (5% από 7,1%), ενώ οι Φιλελεύθεροι μένουν και πάλι εκτός Βουλής (με 4,8% από 3,8%).

Μακροσκοπικά, τα αποτελέσματα της γερμανικής "Σούπερ Κυριακής”, όπου εκλήθησαν στις κάλπες περίπου 12 εκατομμύρια ψηφοφόροι, σηματοδοτούν το τέλος του μεταπολεμικού γερμανικού τοπίου και δη του άλλοτε κραταιού δικομματισμού, στο φόντο μιας προϊούσας αποξένωσης του εκλογικού σώματος από τις πολιτικές ελίτ. Η σύγκρουση στην οποία δείχνει να βρίσκεται η Angela Merkel με τα συντηρητικά ένστικτα της ίδιας της κομματικής της βάσης, επέτρεψαν να επαναληφθεί και στα δεξιά του πολιτικού φάσματος το "ρήγμα” που στα αριστερά του χρονολογείται από το 2007 με την ίδρυση του Κόμματος της Αριστεράς. Μολονότι η AfD τελεί σε "καραντίνα” και δεν αναμένεται να κληθεί σε κανένα κρατίδιο να στηρίξει κυβερνητικό συνασπισμό είναι σαφές ότι "ήρθε για να μείνει”. Πραγματοποιείται έτσι και στη Γερμανία, με την καθυστέρηση που επέβαλλε το βάρος του παρελθόντος, η αυτοτελής καταγραφή του δεξιού λαϊκισμού που ήδη σημαδεύει την υπόλοιπη κεντρική και βόρεια Ευρώπη. Κατά τα λοιπά, η μετατροπή της Σοσιαλδημοκρατίας σε άλλο ένα από τα "μικρά κόμματα” που διανθίζουν την πολιτική σκηνή αποτελεί εξέλιξη η ιστορική σημασία της οποίας δεν μπορεί να υποτιμηθεί.

capital.gr

Economist, 14/03/2016