Αποχώρηση Νταβούτογλου με «υπογραφή» Ερντογάν

Την πρόθεσή του να μην είναι υποψήφιος για την ηγεσία του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) στο έκτακτο συνέδριο που συγκαλείται στις 22 Μαΐου, ανακοίνωσε την Πέμπτη ο πρωθυπουργός της Τουρκίας και πρόεδρος της κυβερνώσας παράταξης, Αχμέτ Νταβούτογλου, στον απόηχο της ανοιχτής κόντρας του με τον πρόεδρο της χώρας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Το γεγονός σημαίνει αυτόματα ότι ο κ. Νταβούτογλου θα αποχωρήσει και από την πρωθυπουργία της Τουρκίας, αφού στο καταστατικό του ισλαμοσυντηρητικού κόμματος αναφέρεται ότι ο πρόεδρός του γίνεται αυτοδίκαια και πρωθυπουργός, όταν το κόμμα βρίσκεται στην κυβέρνηση.

O Νταβούτογλου, στις δηλώσεις του, φρόντισε να κάνει διάκριση μεταξύ των «μη συντροφικών» συνθηκών εντός του κόμματος και του Ερντογάν. Χαρακτηριστικά είπε πως θα υπερασπιστεί την «ανθρώπινη και αδελφική» σχέση του με τον Ερντογάν και ότι «κανείς δεν πρόκειται να ακούσει ποτέ από μένα λόγο εναντίον του Προέδρου Ερντογάν».

Ο απερχόμενος πρωθυπουργός είπε πως θα συνεχίσει «μέχρι τέλους τον αγώνα για δημοκρατία, ως βουλευτής και στέλεχος του κυβερνώντος κόμματος», θα εργαστεί για την ενότητα του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και ότι από εδώ και πέρα θα υπερασπιστεί το κόμμα και τους ψηφοφόρους του, τη χώρα και τις χώρες που -όπως είπε- προσεύχονται για το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και «συνδέουν την τύχη τους με την τύχη της Τουρκίας».

Ο Αχμέτ Νταβούτογλου, αφού έκανε έναν απολογισμό του έργου του, το οποίο χαρακτήρισε επιτυχές, είπε πως η απόφαση του να αποχωρήσει παρά την πετυχημένη αυτή πορεία οφείλεται στις «αρχές» που -όπως είπε- έχει. «Ποτέ δεν απαίτησα θέσεις τις οποίες δεν αξίζω», είπε, τονίζοντας ότι «θέλω να γνωρίζω ότι οι σύντροφοί μου είναι μαζί μου. Αυτά που συνέβησαν στην Κεντρική Επιτροπή, από πλευράς μεθόδου, δεν συμβαδίζουν με την έννοια της συντροφικότητας». Σύμφωνα με τον ίδιο, «προκειμένου να αλλάξει ο σύντροφος, προτίμησα να αλλάξει ο αρχηγός».

Αναφερόμενος στη διαδικασία πρωθυπουργοποίησής του το 2014, είπε πως «ο Πρόεδρος Ερντογάν είχε πει πως δεν θέλει πρωθυπουργό τοποτηρητή. Εγώ ανέλαβα και εργάστηκα σκληρά».

Ο Αχμέτ Νταβούτογλου προστίθεται έτσι στον «κύκλο των χαμένων στελεχών» του κυβερνώντος κόμματος που απομακρύνθηκαν λόγω της φυγόκεντρης δύναμης του Ερντογάν. Προηγήθηκε η απομάκρυνση του ιδρυτικού στελέχους του κόμματος και πρώην υπουργού Εξωτερικών και Προέδρου της Δημοκρατίας Αμπντουλάχ Γκιουλ, του ιδρυτικού στελέχους Μπουλέντ Αρίντς και του επίσης ιδρυτικού στελέχους του κόμματος Αμπντουλατίφ Σενέρ. Απομένει να δούμε, αν παρά τη δήλωση πίστης του Νταβούτογλου προς τον Ερντογάν, θα υπάρξουν εντός του κόμματος διαδικασίες στοχοποίησης του απερχόμενου πρωθυπουργού, με αποτέλεσμα να απομακρυνθεί ο Αχμέτ Νταβούτογλου κι από το κόμμα.

Ο Α. Νταβούτογλου, μετά τις εκλογές του 2002 έγινε σύμβουλος, αρχικά του πρωθυπουργού Αμπντουλάχ Γκιουλ κι από το Μάρτιο του 2003, σύμβουλος του πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ανέλαβε εξωκοινοβουλευτικός υπουργός Εξωτερικών την Πρωτομαγιά του 2009, ενώ εξελέγη βουλευτής στις βουλευτικές εκλογές του 2011. Το 2014 και μετά την εκλογή του Ερντογάν ως Προέδρου της Δημοκρατίας, ο Νταβούτογλου εξελέγη στις 27 Αυγούστου νέος αρχηγός του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και την επόμενη μέρα έλαβε από τον Πρόεδρο Ερντογάν εντολή σχηματισμού κυβέρνησης.

Πρακτικά, μετά την εκλογή νέου αρχηγού στο συνέδριο του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης στις 22 Μαΐου, ο νέος αρχηγός θα λάβει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από τον Πρόεδρο Ερντογάν.

Απομένει να επαληθευθεί το αν οι διαδικασίες τοποτηρητή είναι σημάδια της πτώσης. Να επαληθευθεί για παράδειγμα αν θα επαναληφθεί η περιπέτεια του Κόμματος Μητέρας Πατρίδας του Τουργκούτ Οζάλ στα τέλη της δεκαετίας του 80 και στις αρχές της δεκαετίας του 90. Τον Νοέμβριο του 1989 ο Οζάλ είχε εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ορίζοντας τοποτηρητή τον Γιλντιρίμ Άκμπουλουτ, ο οποίος υπήρξε σε τέτοιο βαθμό τοποτηρητής, ώστε έκτοτε είναι γνωστός στην Τουρκία με τα «ανέκδοτα Άκμπουλουτ».

Η αναρρίχηση του Τουργκούτ Οζάλ στην προεδρία συνοδεύτηκε από την τάση του να εξακολουθεί να κυβερνά σαν πρωθυπουργός κι από την πτωτική πορεία του κόμματός του. Τον Ιούνιο του 1991 ο Μεσούτ Γιλμάζ είχε καταφέρει και παρά τη θέληση του Τουργκούτ Οζάλ να εκλεγεί αρχηγός του κόμματος, αλλά στο μεταξύ είχε χαθεί η μπάλα. Στις βουλευτικές εκλογές που έγιναν έπειτα από τέσσερις μήνες, το Κόμμα της Μητέρας Πατρίδας έχασε και την εξουσία.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 05/05/2016