Του Γιώργου Καισάριου
Ο John Muellbauer του πανεπιστημίου Oxford είχε ορισμένες πολύ ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις στο γιατί ενώ το QE στις ΗΠΑ έχει πετύχει τον σκοπό του, δεν θα γίνει το ίδιο στην Ευρώπη αν η ΕΚΤ αντιγράψει του Αμερικάνους. Ουσιαστικά λέει ότι η Ευρώπη έχει διαφορετική δομή από τις ΗΠΑ και αυτό που έχει δουλέψει στις ΗΠΑ δεν θα δουλέψει στην Ευρώπη.
Για παράδειγμα, ο μηχανισμός μετάδοσης του QE στις ΗΠΑ έγινε κυρίως μέσω της στεγαστικής αγοράς. Αρχικά η Fed αγόρασε κρατικά ομόλογα για να μειώσει τα επιτόκια και να βάλει λεφτά στους τραπεζικούς ισολογισμούς. Στη συνέχεια, αγόρασε μεγάλες ποσότητες στεγαστικών ομολόγων από τις Fannie Mae και Freddie Mac. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να μειώσει το κόστος της στεγαστικής πιστής, ενώ παράλληλα αυξήθηκε κατακόρυφα η ροή χρήματος προς την στεγαστική πίστη και αύξησε την αξία των σπιτιών (είχε ένα είδος wealth effect).
Ο John Muellbauer του πανεπιστημίου Oxford είχε ορισμένες πολύ ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις στο γιατί ενώ το QE στις ΗΠΑ έχει πετύχει τον σκοπό του, δεν θα γίνει το ίδιο στην Ευρώπη αν η ΕΚΤ αντιγράψει του Αμερικάνους. Ουσιαστικά λέει ότι η Ευρώπη έχει διαφορετική δομή από τις ΗΠΑ και αυτό που έχει δουλέψει στις ΗΠΑ δεν θα δουλέψει στην Ευρώπη.
Για παράδειγμα, ο μηχανισμός μετάδοσης του QE στις ΗΠΑ έγινε κυρίως μέσω της στεγαστικής αγοράς. Αρχικά η Fed αγόρασε κρατικά ομόλογα για να μειώσει τα επιτόκια και να βάλει λεφτά στους τραπεζικούς ισολογισμούς. Στη συνέχεια, αγόρασε μεγάλες ποσότητες στεγαστικών ομολόγων από τις Fannie Mae και Freddie Mac. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να μειώσει το κόστος της στεγαστικής πιστής, ενώ παράλληλα αυξήθηκε κατακόρυφα η ροή χρήματος προς την στεγαστική πίστη και αύξησε την αξία των σπιτιών (είχε ένα είδος wealth effect).
Η αύξηση της αξίας των ακίνητων έχει βοηθήσει τα μέγιστα στην καταναλωτική εμπιστοσύνη στις ΗΠΑ, που όπως είδαμε πρόσφατα είναι στα υψηλότερα επίπεδα από το 2007. Και είναι ο κύριος λόγος για την πολύ καλή επίδοση του Αμερικάνικου ΑΕΠ στην τελευταία αναφορά.
Το ερώτημα είναι, για ποιο λόγο αυτή η τακτική έχει δουλέψει στις ΗΠΑ άλλα δεν θα δουλέψει στην Ευρώπη;
Στις ΗΠΑ (αλλά και στην Αγγλία) το συνολικό οικογενειακό χρέος σε σύγκριση με τα συνολικά άμεσα ρευστά διαθέσιμα είναι μεγάλο. Αποτέλεσμα είναι ότι τα χαμηλά επιτοκία επιβραβεύουν αυτούς που έχουν δανεισμό.
Το ερώτημα είναι, για ποιο λόγο αυτή η τακτική έχει δουλέψει στις ΗΠΑ άλλα δεν θα δουλέψει στην Ευρώπη;
Στις ΗΠΑ (αλλά και στην Αγγλία) το συνολικό οικογενειακό χρέος σε σύγκριση με τα συνολικά άμεσα ρευστά διαθέσιμα είναι μεγάλο. Αποτέλεσμα είναι ότι τα χαμηλά επιτοκία επιβραβεύουν αυτούς που έχουν δανεισμό.
Αντιθέτως, στη Γερμανία, στη Γαλλία και στην Ιταλία, τα ρευστά διαθέσιμα ανά οικογένεια είναι πάνω από το συνολικό χρέος ανά οικογένεια, άρα τα χαμηλά επιτόκια στην Ευρώπη μειώνουν το διαθέσιμο εισόδημα και άρα τα διαθέσιμα προς κατανάλωση.
Ο μέσος καταναλωτής στην Ευρώπη έχει πολύ λιγότερες μετοχές από ό,τι στις ΗΠΑ. Άρα η αίσθηση του ότι έχεις γίνει πλουσιότερος όταν ανεβαίνει η αγορά, που είναι ένας λόγος για περισσότερη κατανάλωση (wealth effect), είναι πολύ λιγότερο στην Ευρώπη από ό,τι στις ΗΠΑ.
Στην Ευρώπη δεν υπάρχει αυτό που γίνεται στις ΗΠΑ -όπου κάποιος χρησιμοποιεί το διαθέσιμο equity του σπιτιού για να λαμβάνει δάνειο προς κατανάλωση (housing collateral channel). Επίσης, οι οροί δανεισμού για ένα στεγαστικό δάνειο είναι πολύ πιο αυστηροί στην Ευρώπη από ό,τι στις ΗΠΑ.
Έρευνες κάνουν λόγο ότι οι υψηλότερες τιμές ακινήτων στην Γερμανία και στη Γαλλία αποτρέπουν την υψηλότερη κατανάλωση, διότι απαιτεί από τους νέους αγοραστές να έχουν μεγαλύτερη προκαταβολή για την αγορά σπιτιού και κάνουν τους ενοικιαστές συντηρητικούς διότι προσβλέπουν σε μεγαλύτερο ενοίκιο.
Τέλος, στις ΗΠΑ το θεσμικό πλαίσιο λειτουργεί υπέρ της ταχείας ρευστοποίησης προβληματικών επενδύσεων και προβληματικών assets. Για παράδειγμα, όλοι έχουμε διαβάσει για το πως οι τιμές των κατοικιών σε πολλές περιοχές στις ΗΠΑ έπεσαν κατακόρυφα τα περασμένα χρόνια. Αυτό ήταν αποτέλεσμα του ότι οι τράπεζες και η αγορά έβγαλαν προς πλειστηριασμό τεράστιο αριθμό σπιτιών.
Αυτή η ρευστοποίηση όμως σήμερα μείωσε τα διαθέσιμα προβληματικά σπίτια προς πώληση στο ελάχιστο και οι τιμές έχουν πάρει ξανά την ανηφόρα. Στην Ελλάδα η αγορά δεν είχε ποτέ την ευκαιρία να εξυγιανθεί, διότι ο νομοθέτης είχε αποτρέψει (απαγορέψει) στην αγορά να ρευστοποιήσει τις υπερβολές του προηγούμενου κύκλου.
Ο μέσος καταναλωτής στην Ευρώπη έχει πολύ λιγότερες μετοχές από ό,τι στις ΗΠΑ. Άρα η αίσθηση του ότι έχεις γίνει πλουσιότερος όταν ανεβαίνει η αγορά, που είναι ένας λόγος για περισσότερη κατανάλωση (wealth effect), είναι πολύ λιγότερο στην Ευρώπη από ό,τι στις ΗΠΑ.
Στην Ευρώπη δεν υπάρχει αυτό που γίνεται στις ΗΠΑ -όπου κάποιος χρησιμοποιεί το διαθέσιμο equity του σπιτιού για να λαμβάνει δάνειο προς κατανάλωση (housing collateral channel). Επίσης, οι οροί δανεισμού για ένα στεγαστικό δάνειο είναι πολύ πιο αυστηροί στην Ευρώπη από ό,τι στις ΗΠΑ.
Έρευνες κάνουν λόγο ότι οι υψηλότερες τιμές ακινήτων στην Γερμανία και στη Γαλλία αποτρέπουν την υψηλότερη κατανάλωση, διότι απαιτεί από τους νέους αγοραστές να έχουν μεγαλύτερη προκαταβολή για την αγορά σπιτιού και κάνουν τους ενοικιαστές συντηρητικούς διότι προσβλέπουν σε μεγαλύτερο ενοίκιο.
Τέλος, στις ΗΠΑ το θεσμικό πλαίσιο λειτουργεί υπέρ της ταχείας ρευστοποίησης προβληματικών επενδύσεων και προβληματικών assets. Για παράδειγμα, όλοι έχουμε διαβάσει για το πως οι τιμές των κατοικιών σε πολλές περιοχές στις ΗΠΑ έπεσαν κατακόρυφα τα περασμένα χρόνια. Αυτό ήταν αποτέλεσμα του ότι οι τράπεζες και η αγορά έβγαλαν προς πλειστηριασμό τεράστιο αριθμό σπιτιών.
Αυτή η ρευστοποίηση όμως σήμερα μείωσε τα διαθέσιμα προβληματικά σπίτια προς πώληση στο ελάχιστο και οι τιμές έχουν πάρει ξανά την ανηφόρα. Στην Ελλάδα η αγορά δεν είχε ποτέ την ευκαιρία να εξυγιανθεί, διότι ο νομοθέτης είχε αποτρέψει (απαγορέψει) στην αγορά να ρευστοποιήσει τις υπερβολές του προηγούμενου κύκλου.
Αυτό που θέλω να τονίσω είναι ότι η Ευρώπη και οι ΗΠΑ είναι πολύ διαφορετικές. Ότι έχει δουλέψει στην μια δεν σημαίνει ότι θα δουλέψει στην άλλη.
Σαφώς αυτό έχει να κάνει με τις διαφορετικές δομές, αλλά επίσης έχει να κάνει και με τον διαφορετικό τρόπο που λειτουργεί και η ίδια η ΕΚΤ.
Επενδυτικά, αυτό ίσως να σημαίνει ότι, μην ποντάρετε η ΕΚΤ να αντιγράψει την Fed στο ακέραιο όσον αφορά το όποιο QE σκοπεύουν να κάνουν. Η Ευρώπη χρειάζεται άλλη συνταγή.
Επενδυτικά, αυτό ίσως να σημαίνει ότι, μην ποντάρετε η ΕΚΤ να αντιγράψει την Fed στο ακέραιο όσον αφορά το όποιο QE σκοπεύουν να κάνουν. Η Ευρώπη χρειάζεται άλλη συνταγή.
capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου